Trong kho tàng nhạc cụ truyền thống Việt Nam, trống sấm là một trong những loại trống đặc biệt, không chỉ vì kích thước đồ sộ mà còn bởi giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh sâu sắc. Đây là loại trống lớn nhất trong các dòng trống hiện nay, thường được chế tác để phục vụ nghi lễ tiến vua, các lễ hội đình làng hay làm điểm nhấn văn hóa tại các công trình tâm linh trọng điểm thời xưa.
Trống sấm là gì? Vì sao được gọi là trống tiến vua?
Trống sấm là tên gọi dành cho những chiếc trống da trâu có kích thước cực đại, với đường kính mặt trống từ 2 mét trở lên và chiều cao thường vượt ngưỡng 2,5 mét. Do âm thanh vang rền, ngân dài như tiếng sấm giữa trời giông, người xưa gọi là “trống sấm”.

Trong các tài liệu cổ, trống sấm từng được chế tác để dâng lên triều đình hoặc phục vụ nghi lễ cung đình. Vì vậy, dân gian quen gọi đây là trống tiến vua. Không chỉ mang ý nghĩa lễ nghi, trống sấm còn là biểu tượng của uy quyền, sức mạnh cộng đồng và sự phồn thịnh của đất nước.
Quá trình chế tác trống khủng nhất Việt Nam
Một trong những chiếc trống sấm lớn nhất Việt Nam hiện nay được đặt tại đình làng nghề trống Đọi Tam (Duy Tiên, Hà Nam) – cái nôi của nghề làm trống thủ công truyền thống lâu đời. Chiếc trống này có kích thước “khủng”: cao 2m8, đường kính mặt trống lên đến 2m2 – được ghi nhận là 1 trong những chiếc trống lớn nhất từng chế tác bằng phương pháp thủ công.

Để hoàn thiện được một chiếc trống như vậy, các nghệ nhân phải trải qua một hành trình đầy gian truân và kỳ công:
- Lựa chọn gỗ mít quý hiếm: Gỗ mít là loại gỗ truyền thống chuyên dùng làm trống vì có độ bền, khả năng cộng hưởng âm tốt và ít cong vênh. Tuy nhiên, để tìm đủ lượng gỗ làm một thân trống sấm khổng lồ, người thợ phải mất đến vài năm đi khắp các tỉnh, tích góp từng đoạn thân cây mít to, có tuổi đời vài chục năm trở lên. Chỉ những thân cây đường kính từ 1 mét, lõi gỗ đều, không sâu mọt mới đạt yêu cầu.
- Gia công thân trống: Sau khi đủ nguyên liệu, gỗ được xẻ, hong khô tự nhiên trong nhiều tháng để chống nứt nẻ. Phần thân trống được ghép thủ công theo kỹ thuật truyền thống, đảm bảo khít mộng, chắc chắn, giữ được hình tròn hoàn hảo dù trống có đường kính hơn 2 mét.
- Chọn da trâu làm mặt trống: Một chiếc trống sấm cần đến 2 tấm da trâu cực đại, đều màu, dày và không lỗi. Để có được da phù hợp, nghệ nhân phải chọn từng con trâu to khỏe, da dày nhưng vẫn có độ đàn hồi. Việc xử lý, phơi và căng da cũng đòi hỏi kỹ thuật rất cao để mặt trống không bị chùng, không bị rạn nứt theo thời gian.
Toàn bộ quá trình từ chuẩn bị nguyên liệu, ghép thân trống, xử lý da, căng mặt trống, đến sơn trang trí… có thể kéo dài từ vài tháng đến cả năm trời, tùy theo điều kiện thời tiết và nhân lực.
Xem thêm : Trống cái ⇐ loại trống chuyên dụng cho đình chùa , lễ hội biểu diễn
Tâm An – Đơn vị tham gia chế tác trống sấm tại làng nghề Đọi Tam
Cơ sở Tâm An, với nhiều năm kinh nghiệm sản xuất trống truyền thống, là một trong những đơn vị vinh dự được tham gia trực tiếp vào quy trình chế tác chiếc trống sấm khổng lồ tại đình làng Trống Đọi Tam. Nghệ nhân đứng đầu cơ sở – ông Phạm Công Thuỷ – là một trong 5 nghệ nhân được mời chế tác trống sấm, đóng vai trò quan trọng từ khâu chọn gỗ đến hoàn thiện âm thanh cuối cùng.
Với tay nghề điêu luyện, sự am hiểu sâu sắc về âm học dân gian và tinh thần giữ gìn văn hóa truyền thống, Tâm An đã khẳng định được vị thế trong cộng đồng làng nghề cũng như trên thị trường trống thủ công Việt Nam.

Trống sấm – Không chỉ là trống, mà là di sản : Ngày nay, trống sấm không chỉ hiện diện trong các nghi lễ đình chùa, mà còn xuất hiện trong các công trình tâm linh trọng điểm, sân khấu biểu diễn nghệ thuật dân tộc hay trung tâm văn hóa tỉnh, thành phố. Mỗi tiếng trống vang lên không chỉ là âm thanh, mà còn là sự kết nối giữa quá khứ – hiện tại, giữa con người với đất trời.
Sở hữu một chiếc trống lớn là niềm vinh dự lớn đối với các tổ chức, cá nhân quan tâm đến gìn giữ giá trị truyền thống. Nó là biểu tượng cho sự thịnh vượng, trang nghiêm và niềm tự hào dân tộc.
Nếu bạn đang tìm kiếm một địa chỉ chế tác hoặc đặt làm trống sấm theo yêu cầu, cơ sở trống truyền thống Tâm An tại làng nghề Đọi Tam sẽ là lựa chọn hàng đầu. Với bề dày kinh nghiệm, đội ngũ nghệ nhân lành nghề và tâm huyết, Tâm An cam kết mang đến sản phẩm trống chất lượng cao, chuẩn âm và bền bỉ với thời gian.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.